زورخانه صاحب الزمان یزد

آب انبار ستی فاطمه (پنج بادگیری) با قریب 500 سال قدمت، متعلق به دوره تیموری (اواخر قرن 9 ه.ق) در ضلع شمالی مجموعه تاریخی امیر چقماق واقع شده است. بانی این مجموعه عظیم خانم ستی فاطمه یا فاطمه خاتون همسر امیر جلال الدین چقماق شامی، حاکم وقت یزد بود. این بنا به واسطه داشتن پنج بادگیر، به آب انبار پنج بادگیر نیز شهرت دارد.

مخزن آب انبار ستی فاطمه پس از وصل شدن آب شهری، به مکانی متروکه تبدیل شده بود که پهلوان علی درهمی (معروف به محمد مشتی) پس از 17 سال پیگیری مجوز تبدیل آن به زورخانه را دریافت کرد. نهایتا در سال 1380 پس از دو سال بازسازی این مکان با عنوان زورخانه صاحب الزمان افتتاح شد.

آب انبار:

از دیرباز به علت کمبود آب در بخش عمده ای از جغرافیای این مرز و بوم، ارزش و اعتبار ویژه ای برای منابع آب و روش های صحیح بهره برداری از این منابع وجود داشته است. آب انبارها یکی از سازه های ایران قدیم بودند که برای تامین و نگهداری آب به ویژه در مناطقی با منابع محدود ابداع شده و توسعه یافتند.

آب انبار نوعی مخزن سرپوشیده، آب بندی شده و غالبا پایین تر از سطح زمین، به منظور ذخیره آب آشامیدنی برای ایام کم آبی، پایداری در برابر دشمن و یا استفاده از آب خنک در ایام گرم سال بوده است.

آب انبارها معمولا شامل یک مخزن مکعبی یا استوانه ای زیر زمینی با یک گنبد سرپوشیده بزرگ، یک یا چند بادگیر برای تهویه و یک راه پله به منظور دسترسی به آب بودند. دیواره های مخزن با آجر و نوع خاصی از ملات به نام ساروج برای جلوگیری از نفوذ آب پوشیده می شدند. مخزن را با سقفی گنبدی شکل تکمیل می کردند تا آب درون مخزن را از تبخیر، آلودگی ناشی از گرد و غبار، فضولات پردگان و خطر افتادن حیوانات در آن محافظت کند. بادگیرهایی که بر روی گنبد ساخته می شدند، امکان جریان یافتن هوا در درون مخزن به منظور خنک نگه داشتن و جلوگیری از گندیدگی و تعفن آب را فراهم می آورند. آب انبارها دارای یک راه پله و پاشیر (محل برداشت آب) بوده که دسترسی به شیر آب متصل به مخزن از طریق آن صورت می گرفته است.

ورزش زورخانه ای:

ورزش زورخانه ای یا باستانی نام مجموعه ای از حرکات ورزشی با وسیله یا بدون وسیله و آداب و و رسوم مربوط به آنها است که در محدوده ی تاریخی و فرهنگی ایران از گذشته دور رواج داشته است. مکانی که در آن به ورزش باستانی می پردازند را زورخانه می گویند.

در زمینه تاریخچه شکل گیری زورخانه و ورزش های زورخانه ای، تا کنون سه نظریه قابل استناد مطرح است: برخی از تاریخ نگاران زمان پیدایش نخستین زورخانه را به دوره ای از ایران باستان که در آن آئین مهرپرستی و میتراییسم رواج داشته نسبت داده اند. برخی دیگر ادعا می کنند که ورزش زورخانه ای در زمان دین زرتشت در ایران شکل گرفته تا مردم این کشور پیامبر خود را برای یاری اهورامزدا در چالش با اهریمن نیرومند سازند و برخی نیز اولین نشانه های زورخانه را در شاهنامه فردوسی یاد می کنند.

ورزش های زورخانه ای از قدیمی ترین ورزش های بدن سازی جهان شناخته شده و در فهرست میراث معنوی یونسکو به ثبت جهانی رسیده است.

درب زورخانه:

درب زورخانه معمولا کوچک تر از درهای ورودی معمولی طراحی شده به نحوی که افراد هنگام ورود با حالت تعظیم وارد می شوند. این بخش از معماری زورخانه به نوعی سعی در نشان دادن فروتنی و افتادگی در آئین جوانمردی و ورزش های زورخانه ای دارد.

گود ورزش:

از قسمت های اصلی زورخانه و محل اجرای حرکات ورزشی است. گود نمادی از میدان نبرد در زمان قدیم است. این بخش از زورخانه معمولا پایین تر از کف سالن اصلی و به شکل هشت ضلعی و یا شش ضلعی ساخته می شود. در اطراف گود، سکوهایی برای تماشاچیان و جایگاهی مخصوص برای وسایل و ابزارهای ورزشی در نظر گرفته می شود.

سردم (جایگاه مرشد):

سَردَم زورخانه محل قرارگرفتن مرشد در زورخانه است که به صورت صفه ای نیم گرد ساخته شده و از کف زورخانه یک تا یک و نیم متر بلندتر است. سَردَم نمادی از مقر فرماندهی در میدان جنگ است.

زنگ زورخانه:

زنگ برای هماهنگی هر چه بیشتر ورزشکاران و مرشد و زمان تعویض حرکات ورزشی و همچنین زمان ورود یک شخص والامقام یا ورزشکاربرجسته یا پیشکسوت به محیط زورخانه به کار می رود.

مرشد:

هنرمندی که در جایگاه خود سَردَم می نشیند و با آهنگ های گوناگون که هر کدام ویژه یکی از حرکات ورزشی است ضرب می گیرد. مرشد شعرهای رزمی که بیشتر از کتاب شاهنامه فردوسی برگزیده شده می خواند و صدای ضرب و آواز خود را با حرکات ورزشکاران هماهنگ می کند. وی به نوعی هدایت و رهبری ورزشکاران را به عهده دارد.

میاندار:

ورزشکار برجسته ای که در گود روبروی مرشد و میان ورزشکاران دیگر می ایستد و علاوه بر توانایی اجرای زیبا و کامل حرکات ورزشی، رهبری عملیات ورزش باستانی و هماهنگی با مرشد را بر عهده دارد و ورزشکاران داخل گود مکلف به پیروی از وی می باشند.

سنگ گیری:

سنگ زورخانه که نماد سپر مورد استفاده در میدان های مبارزه بوده است.

چرخ زدن:

نماد به میدان رفتن در مبارزات بوده است.

میل:

شکل میل تداعی کننده گرز در میدان های نبرد است. میل ها دارای وزن های مختلفی هستند.

میل بازی:

نماد مهارت و قدرت بالای مبارزان در به کارگیری وسایل رزمی بوده است.

تخته شنا:

حرکت شنا توسط تخته ای چوبی به نام تخته شنا که نمادی از شمشیر است انجام می شود.

کباده:

نوعی کمان تیراندازی است که از آهن، زنجیر و پولک های فلزی ساخته می شود.

اطلاعات بازدید
نشانی: یزد، میدان امیر چقماق، کوچه آب انبار پنچ بادگیر، زورخانه صاحب الزمان

شماره تماس: 03536220509

اینستاگرام: zurkhaneh_yazd

روزها و ساعات بازدید: همه روزه از ساعت 9 الی 13 و 16 الی 20 - هر روز دو اجرا در زورخانه انجام می شود بین ساعات 16 تا 20
هزینه ورودی: 15000 تومان
تعداد پله: 20
گروه سنی: جوان، بزرگسال
نوع بازدید: تاریخی، فرهنگ و هنر
درجه سختی: کم
مکان های مرتبط

چاپارخانه

مسجد جامع یزد

برج و بارو یزد

بوستان ناجی

آب انبار گیو

مسجد امیر چقماق

بقعه شمس الدین

میدان امیر چقماق

کاروانسرای شاه عباسی میبد

موزه زیلو و پلاس

آسیاب آبی کوشک نو

نارین قلعه

3 1 رای
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x