مزارع برنج خانیک در فاصله ۴۰ کیلومتری شمال شهر طبس و در دل روستای ازمیغان واقع شده است. این مزارع مصداق زیبایی از انطباق انسان با محیط، دانش مردمان گذشته و بهره گیری مناسب از شرایط جغرافیایی است. هر گیاهی برای رشد به شرایط آب و هوایی و خاک مناسب خود احتیاج دارد. برنج گیاهی است که در آب و هوای معتدل و مرطوب رشد می‌کند و وجود مزارع برنج در جغرافیای کویری بسیار نادر است. این مزارع برنج، گسترده‌ترین بخش کشاورزی و شالیکاری روستای ازمیغان هستند و چشم‌اندازهای دیدنی را در کنار درختان نخل، مرکبات و ارتفاعات کوهستان شتری پدید آورده اند.

شرایط زمین‌شناسی منطقه، نقش ویژه‌ای را در شکل‌گیری مزارع برنج خانیک داشته‌ است. سنگ بستری از جنس مارن (نوعی گِل‌سنگ رسی – آهکی با نفوذپذیری بسیار کم)، قرارگیری در نزدیکی یکی از بزرگ‌ترین پیچان رودهای کوهستان شتری و از همه مهم‌تر، حضور پایدار و همیشگی آب در این منطقه کویری که از راه گسل‌ها و شکستگی‌ها از زیر زمین به سطح راه پیدا کرده، از جمله شرایط مناسبی است که زمین در اختیار کشاورزان این منطقه قرار داده است.

در بخشی از بافت اولیه روستای ازمیغان، شواهدی از زندگی و سکونتگاه‌های انسان‌های اولیه در دیواره‌های آبرفتی کنار این شالیزارها وجود دارد.

برگرفته از سایت tabasgeopark.com