مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد

مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد در پهنه پرطراوت کوهپایه های توچال و دربند قرار گرفته است. سعدآباد از شمال با کوههای البرز، از مشرق با گلابدره، از مغرب با ولنجک و از جنوب با تجریش همسایگی دارد. در زمان قاجار، محل استقرار و سکونت تابستانی شاهان این سلسله بوده است. پس از کودتای 1299، به اقامتگاه تابستانی رضاخان اختصاص یافت. کاخ و کوشک هایی به مناسبت های گوناگون بدان افزوده شده است و طی سالیان به چهارده کاخ کوچک و بزرگ افزایش یافته است.

از باغ هایی که اراضی آنها داخل اراضی سعدآباد شد، باغ آقامحمد جواد گنجه ای است که جزء جعفرآباد بود، از باغ امام جمعه هم مقدار زیادی داخل باغ سعدآباد شد و خانه های جنوبی سعدآباد که مربوط به دوره قاجار بود از نصیرالدوله خریداری گردید و در زمان پهلوی اول به عنوان سربازخانه سعدآباد مورد استفاده قرار می گرفت. سپس باغ های دیگری در اطراف سعدآباد از جمله باغ های سالار جنگ، سپهبد امان ا… میرزا، مستوفی الممالک,شکرا… قوام الدوله، همدم السلطنه خواهر مستوفی و محمود بدر خریداری و جزو سعدآباد گردید.

هجده کاخ کوچک و بزرگ از دوره های قاجار  و پهلوی در سعدآباد وجود دارند:

1- کاخ احمدشاهی (در حال مرمت)

2- کاخ شهوند (کاخ موزه سبز فعلی، محل اقامت تابستانی پهلوی اول)

3-  کاخ سفید (کاخ موزه ملت، محل اقامت تابستانی پهلوی دوم)

4- کاخ اختصاصی (موزه تاریخ طبیعی سابق در حال حاضر در اختیـار نهاد ریاســت جمهوری)

5- کاخ اسود (سیاه) موزه هنرهای زیبا فعلی

6- کاخ شمس (موزه پوشاک سلطنتی)

7- کاخ اشرف (موزه ظروف سلطنتی)

8-  کاخ غلامرضا (موزه سلاح های دربار)

9- کاخ ملکه مادر (در اختیـار نهاد ریاســت جمهوری)

10- کاخ احمدرضا  (در اختیـار نهاد ریاســت جمهوری)

11-  ساختمان عبدالرضا (امور اداری سعدآباد)

12- کاخ بهمن پهلوی پسر غلامرضا (دفتر مدیریت)

13- کاخ شهرام پسر اشرف (موزه نظامی)

14- کاخ فریده دیبا (در اختیـار نهاد ریاســت جمهوری)

15- کاخ قدیم ولیعهد رضا پهلوی (موزه بهزاد)

16- کاخ جدید ولیعهد رضا پهلوی (موزه دفینه سابق و در حال حاضر در اختیار نهاد ریاست جمهوری)

17- کاخ فرحناز و علیرضا فرزندان محمدرضا شاه( موزه خط و کتابت میرعماد)

18- کاخ لیلا

در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد علاوه بر کاخ های مذکور و چندین ساختمان قدیمی دیگر، تاسیسات و امکانات دیگری همچون: سالن های مرغداری و گاوداری، موزستان و گلخانه های گوناگون، استخرهای مختلف، چشمه سارها، زمین های تنیس و سالن بولینگ، سینما و آمفی تئاتر روباز در این مجموعه 110 هکتاری وجود دارند.

موزه های آلبوم های سلطنتی و اسناد در ساختمان گارد شاهنشاهی، موزه آشپزخانه سلطنتی در ساختمان آشپزخانه موزه ملت، موزه برادران امیدوار، موزه آب، موزه فرشچیان، موزه اتومبیل های سلطنتی نیز از دیگر موزه های سعدآباد هستند که در سال های اخیر به این مجموعه افزوده شده اند.