کتابخانه و موزه ملی ملک یکی از جاذبه های دیدنی تهران است. حاج حسین آقا ملک، بزرگترین واقف تاریخ معاصر ایران بنیانگذار آن می باشد. گنجینه ای که وی در سال 1316 خورشیدی بر آستان قدس رضوی وقف نمود. کتابخانه و موزه ملی ملک یکی از موسسه های فرهنگی آستان قدس رضوی است. این موسسه به دنبال اجرای اهداف گوناگونی همچون پیشبرد معارف، اجرای وقف نامه و گسترش فرهنگ وقف، حفاظت از گنجینه، گردآوری، به هنگام سازی و گسترش منابع و بازشناسی آثار تاریخی و فرهنگی روزگاران گذشته دارد.
حاج حسین آقا ملک متولد 1250 خورشیدی می باشد. وی هنگامی که در جوانی به جهت سرکشی املاک پدری به خراسان سفر کرده بود، با نسخه های خطی آشنایی یافت. این امر سبب راه اندازی کتابخانه ای نفیس از نسخه های خطی گشت. در پی این امر حاج حسین آقا ملک به اندیشه پایه گذاری موزه ای بزرگ افتاد. در نهایت وی خانه پدری در بازار بین الحرمین تهران به همراه کتابخانه و موزه اش بر آستان قدس رضوی وقف کرد. ساختمان جدید سال 1375 در محوطه تاریخی باغ ملی تهران به همت آستان قدس رضوی گشایش یافت. این واقف بزرگ اموال و زمین های فراوانی بر آستان قدس رضوی وقف کرد تا بودجه کتابخانه و موزه از محل درآمد آن ها تامین شود.
کتابخانه:
کتابخانه ملی ملک با داشتن بیش از 19 هزار عنوان نسخه نفیس خطی یکی از شش مجموعه بزرگ نسخه های خطی در ایران است. این کتابخانه در کنار نسخه های خطی و چاپ سنگی، بیش از یکصد هزار جلد کتاب چاپی به زبان های گوناگون، نشریاتی از دوره قاجار تا کنون، هزاران برگ سند و بیش از صدها عنوان منبع دیداری و شنیداری را نیز دارا می باشد.
این مجموعه دارای خدماتی در زمینه فناوری دیجیتال، بسترهایی همچون پایگاه مجازی (پورتال)، کتابخانه دیجیتال و نمایشگاه مجازی کمال الملک می باشد. هم چنین افراد می توانند در این مجموعه به جستجوی نسخه های خطی، چاپ سنگی و سربی و کتاب های چاپی با استفاده از اپلیکیشن کتابخانه بپردازند.
موزه:
موزه ملی ملک گنجینه ای سه هزار ساله از آثار و اشیای ارزشمند تاریخی در زمینه های گوناگون می باشد. مجموعه آثار تاریخی_فرهنگی اکنون در 12 تالار و یک نگارخانه برای برپایی نمایشگاه های دوره ای در نظر گرفته شده اند.
حاج حسین آقا ملک به سال 1351 خورشیدی وفات یافت، روحش شاد و یادش گرامی باد.
