خانه موزه بازار مربوط به اواخر دوران قاجار و متعلق به خانم سلطان بیگم شجاعی همسر محمدرضا شجاع الممالک تفنگدار باشی سلطنت قاجار (خواهر همسر احمد شاه قاجار) بوده است. در سال ۱۳۲۶ ملک توسط آقای نیر نما خریداری گردید. ایشان نیز حدود 50 سال در این عمارت سکونت داشته اند. شهید علی نیر نما یکی از فرزندان ایشان در این خانه چشم به جهان گشود. وی در سال ۱۳۶۲ به شهادت رسید.
پس از این دوران و در سال ۱۳۷۶ شهرداری، این ملک را خریداری می کند. سپس عمارت را به غیر از تالار آینه بازسازی نموده و با عنوان مختلفی چون خانه محله و خانه کارآفرینی و … به فعالیت می پردازد.
در سال ۱۳۸۸ این بنا به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران واگذار شد. پس از مرمت و بازسازی تالار آینه و حوض خانه در سال ۱۳۹۶ با رویکردی جدید، میزبان علاقه مندان تهران قدیم و گردشگران شد.
حیاط ساختمان به مانند گودال باغچه ای در ترازی پایین تر از سطح کوچه و دسترسی به آن از طریق سیزده پله در ورودی میسر می شود. در مقابل پله ها و در میان حیاط حوض مستطیل شکل کوچکی قرار دارد. بادگیرهای این ساختمان در بالای تالار آینه، واقع در مرکز ساختمان غربی قرار دارد.
تالار آینه:
آینه کاری های زیبا به اشکال قطار بندی و مقرنس به همراه نقاشی با رنگ گیاهی و طرح های الهام گرفته از نقاشی های اروپایی بر روی گچ، نقاشی های پشت شیشه، همچنین پوشش سقف به صورت قاب بندی های چوبی نقاشی شده و درهای چوبی منقش به طرح های گیاهی نشان گر ذوق و سلیقه معمار و هنر آن زمان بوده در این قسمت به چشم می خورد.
در قسمت زیر زمین این بنا نیز حوض خانه واقع است با کاشی های ۷ هفت رنگ و رضاخانی تزیین شده و به خنکی این بنا در ایام گرم سال کمک شایانی می کند.
کتابخانه:
کتابخانه موزه بازار با دارا بودن بیش از ۶ هزار جلد کتاب با موضوعات متنوع و با تاکید بر کتاب طهران قدیم، معماری، گردشگری، موزه و بازار در خانه موزه بازار قرار دارد که به دلیل همجواری با تالار آیینه به گواه فدراسیون بین المللی انجمن ها و موسسات کتابداری در فهرست یک هزار و یک کتابخانه دیدنی دنیا قرار دارد.
